Dòng Máu Lạc Hồng
Chương 237: Mẻ cá lớn(12)
Nguyễn Huệ chữa trị cho Ngọc Hân quay trở lại, Hồ Thức cũng vừa thẩm tra xong, tiến lại:
“ Thưa bệ hạ. Cơ bản giống như những gì chúng ta biết. Muốn đào sâu thêm cần có thời gian.”
Nguyễn Huệ gật đầu nhìn lại phía Quang Thùy, Quang Toản... nói:
“ Ba con làm ta thật thất vọng. Hãy về phòng, tự cấm túc 1 tháng, ngẫm lại.”
Ba người vội cúi sâu, đáp:
“ Vâng.”
Nguyễn Huệ nhìn sang Bùi Thị Nhạn:
“ Việc này tuy không phải chủ ý của nàng nhưng Bùi Đắc Tuyên làm loạn, ta hoàn toàn có thể tru di tam tộc. Nhưng nể tình nghĩa vợ chồng, ta sẽ giáng nàng khỏi chức hoàng hậu, những người khác cắt hết chức tước, giam lỏng ở kinh.”
Bùi Thị Nhạn nước mắt rưng rưng:
“ Đội ơn bệ hạ.”
Nguyễn Huệ thở dài, nhìn Bùi Đắc Tuyên, Trần Kết.... ngất lịm, trầm giọng:
“ Ngươi nhốt vào đại lao. Tra tấn cho chúng thừa sông thiếu chết. Đợi tóm được 1 mẻ, đồng loạt ngũ mã phanh thây.”
Hồ Thức vội khom người, đáp:
“ Vâng,”
Những người khác cũng nhanh chóng bị áp giải đi.
......,
Nhìn trước mặt trống trơn, một mầu đen nghịt, Nguyễn Huệ lẩm bẩm:
“ Đêm đen, ta cũng biến chúng hoá ngày.”
Dứt lời đứng lên, mặc giáp, phía sau, một đội quân chậm rãi theo sau.
........
Lúc này đang yên lặng, đứng dưới làn mưa, Bùi Thị Xuân ánh mắt khẽ lóe, kiếm chợt hiện, hét lớn:
“ Giết... giết...”
Mấy tên thân tín cũng rút kiếm lao lên. Những người khác thấy vậy kinh ngạc, tên cấm vệ quân lắp bắp:
“ Các ngươi.... các ngươi.... muốn....”
Còn chưa dứt lời, một kiếm xuyên yết hầu. Thấy người chết, còn lại qua lại sợ hãi nháo nhác bỏ chạy. Bùi Thi Xuân quát:
“ Kẻ nào dám rời đi. Giết hết cho ta.”
Toàn bộ mất tinh thần. Giờ lại nghe thế, sợ sệt đứng nguyên chỗ. Lợi dụng vậy, Bùi Thị Xuân nhanh chóng khống chế tình hình. Xong xuôi, nhìn từ xa, một đoàn người sắp tới, khom người:
“ Thần cứu viện chậm trễ. Mong bệ hạ trách tội.”
Nguyễn Huệ sau khi càn quét 4 phương tám hướng, tiến tới gật đầu, đưa qua lệnh bài:
“ Ngươi cho người cầm chúng. Nhanh chóng theo hai hướng bắt giữ toàn bộ bọn chúng.”
“ Vâng.”
......
Tiếp theo dưới ánh mắt kinh ngạc của người dân, nhiều ngôi nhà bị tróc nã, hàng loạt kẻ mang đi, thấy ánh mắt ngạc nhiên, Bùi Thị Xuân nói:
“ Bọn chúng muốn ám sát bệ hạ. May là người sớm chuẩn bị. Ta đến tróc nã về quy án.”
Nghe vậy, một lão giả lắp bắp:
“ Vậy bệ hạ không sao ạ.....”
Bùi Thị Xuân gật đầu:
“ Không sau. Ngày mai các ngươi có thể gặp người.”
Lão giả cười ra nước mắt, hoan hô:
“ Haha. Ta đã nói mà, bệ hạ là Thiên tử sao há có thể bị kẻ tiểu nhân ám hại.”
Xong căm tức nhìn mấy kẻ vừa bị bắt, hằm hằm cầm gạch ném tới. Mọi người khác cũng kích động làm theo. Bên cạnh, Bùi Thị Xuân thấy tên tội phạm đã bị ném chảy máu đầu, lo lắng chết, vội cản:
“ Mọi người dừng tay, bệ hạ cần hắn sống để đền tội. Mặt khác, nếu hắn chết có lẽ mất chứng cứ, khó tìm kẻ phía sau.”
Mấy người nghe vậy, nhìn tên kia co quắt:
“ Hừ. Khôn hồn mà khai ra. Nếu ta biết dù ngươi có ra ngoài cũng chết. Tam tộc cũng bị lùng ra mà giết.”
Tên kia nằm trên đất, hữu khí vô lực, nhẹ gật đầu.
......
Một lão giả quay ra nhìn mấy người khác, hô:
“ Bệ hạ muôn năm, Tây Sơn trường tồn..”
Tất cả nhanh chóng đồng thanh.
Khung cảnh diễn ra khắp nơi. Nguyễn Huệ trong đoàn người lắng nghe, rơi lệ cảm động.
.........
Mọi nơi dọn dẹp xong, chỉ còn cửa thành, khi biết không ổn, Bùi Khan đã cho người bắt dân thường cố thủ trên tường. Đoàn người đến, thấy vậy vô cùng lưỡng nan. Nguyễn Huệ trầm giọng:
“ Các ngươi hãy ngoan ngoãn mà nâng tay chịu trói. Đừng bắt trẫm sát sinh.”
Đang cố thủ, Bùi Khan ngưng trọng
“ Ngươi đảm bảo chắc chắn cho chúng ta rời đi. Ta sẽ thả, thiên tử nhất ngôn cửu đỉnh.”
Nguyễn Huệ chần chừ, thì trong đám tù binh, một người hô:
“ Bệ hạ, kẻ có thể làm phản chắc chắn sẽ làm lần hai. Dân chúng sẽ lầm than, thà hy sinh chúng tôi cho muôn dân hạnh phúc. Chỉ cần người chăm sóc thân thuộc còn lại của chúng ta là được.”
Nói xong, quay lại, xiết lấy cổ tên phía sau, cùng chết.
Thây tình thế vậy, cả hai đều bất ngờ. Nguyễn Huệ trầm giọng:
“ Được. Con cái các ngươi sẽ được ăn học, kiếm việc. Gia đình sẽ nhận trợ cấp như liệt sĩ.”
Được đáp ứng, mấy con tin cười ha hả, đồng loạt quay sáng những tên kia liều chết.
Nhìn vậy, Nguyễn Huệ hô lớn:
“ Giết..”
Một hồi giao tranh. Biến loạn nhanh chóng dập tắt. Kẻ bị bắt nhanh chóng bị tra tấn, hành hình, ép cung.
.........
Cũng lúc này ở Thanh Hóa, sau khi đạt thảo thuận cùng Bùi Đắc Tuyên, Lê Duy Vạn lòng bồn chồn không thôi, cho người nhanh chóng bố phòng. Dù vậy, nhưng thần sắc vẫn ngưng trọng, Phạm Thái an ủi:
“ Thưa chủ thượng, mọi chuyện không sao. Nguyễn Du đã đi cùng, có chuyện ắt báo.”
Lê Duy Vạn khẽ gật đầu:
“ Ừm.”
Nhưng không lâu, phía sau, một tên lính toàn thân đẫm máu chạy tới:
“ Thưa chủ thượng, quân lính mới chiêu tập đã làm phản. Đang chiếm giữ phía dưới, thuộc hạ liều chết bẩm báo.”
Lê Duy Vạn cùng tất cả sợ hãi, quát:
“ Đi.” Nhanh chóng tất cả ta ngoài. Nhưng vừa bước khỏi đại điện, đã sợ hãi khi chứng kiến bên ngoài đã bị bao quanh, bốn phía đều là địch. Đang lắp bắp thì một tên đeo giáp, tay cầm thương bước ra:
“ Mau ngoan ngoãn chịu trói, nể tình hoàng hậu, ta sẽ không giết. Đem về kinh quản thúc.”
Lê Duy Vạn cùng bộ sâu nhanh chóng nhận ra người nói là ai, một trong Thất hổ tướng - Lý Văn Bưu. Lê Duy Vạn đắng chát:
“ Nhà lê mất thật rồi.” Đưa tay chịu trói. Mấy người khác thấy vậy làm theo.
......
Sáng sau, Nguyễn Huệ xuất hiện trong cuộc lên triều, tên thái giám đọc lệnh nêu rõ hành vi ác độc của Bùi Đắc Tuyên. Xong, nhìn trăm quan mất đi 1/3 trầm giọng:
“ Mọi chuyện các ngươi làm gì ta đều biết. Làm tốt có thưởng, nếu vi phạm. Tru di tam tộc.”
Bách quan lòng lo sợ, cúi người:
“ Bệ hạ muôn năm.”
.....
Xong xuôi, Nguyễn Huệ đi quanh kinh, động viên dân chúng. Hỏi han, cả kinh bỗng như lễ hội. Cờ bay phấp phới. Từng đoàn người ôm lấy nhau, thành một vòng lớn, bao trọn hoàng cung. Cùng hát quốc ca. Một sự thể hiện đồng lòng tuyệt đói.
...........
Trở lại cung, sau ngày dài mệt mỏi. Nguyễn Huệ đang ngồi, thì Hồ Thức tiến đến:
“ Thưa bệ hạ, trong số người bị bắt có một kẻ mà Vương gia từng nhờ người chú ý.”
Nguyễn Huệ ngạc nhiên:
“ Là ai?”
“ Thưa bệ hạ, đó là Nguyễn Du.” Hồ Thức đáp.
Nghe tên này, Nguyễn Huệ lâm vào trầm tư.
........
Lần đầu gặp, khi hắn còn đang muốn truyền bá chữ Nôm thay chữ Hán, Nguyễn Toản từng hỏi:
“ Vậy anh biết Nguyễn Du chứ.”
Hắn hồ nghi:
“ Là ai.”
Nguyễn Toản cười ngâm nga:
“ Khi Nguyễn Trãi làm thơ và đánh giặc
Nguyễn Du viết Kiều, đất nước hóa thành văn
Khi Nguyễn Huệ cưỡi voi vào cửa Bắc
Hưng Đạo diệt quân Nguyên trên sóng Bạch Đằng.
Đó là nhận xét của em về người này, công tích đối với đất nước đủ sánh ngang anh cùng các vị tiền bối.” Rồi khẽ trầm ngâm, đọc vài câu kiều:
“ Trăm năm trong cõi người ta,
Chữ tài chữ mệnh khéo là ghét nhau.
Trải qua một cuộc bể dâu,
Những điều trông thấy mà đau đớn lòng.”
Lần đầu tiên nghe được một người mà Nguyễn Toản đánh giá cao đến vậy, cùng nghe vài câu Kiều, hắn thấy được tài năng, gật đầu:
“ Nếu là nhân tài, chắc chắn anh sẽ không bỏ lỡ.”
.........
Nghĩ tới dây, Nguyễn Huệ gật đầu:
“ Cho hắn tới đi. Đưa tới ngự hoa viên.”
“ Vâng.”
.......
Nguyễn Du nhanh chóng bị giải đến, trên quãng đường dù suy nghĩ rất nhiều tưởng tượng, nhưng chứng kiến Nguyễn Huệ, Nguyễn Du không khỏi bần thần. Không còn là một dũng tướng mà trong thân áo khoác nhẹ, thẩn thơ thưởng trà, tay phe phẩy quạt. Rất ra dáng một văn nhân. Đang suy nghĩ, Nguyễn Huệ quay sang, cười:
“ Mời cậu.”
Nguyễn Du ngồi xuống, thấy sắc mặt khẩn trương của Nguyễn Du, Nguyễn Huệ cười:
“ Tự nhiên đi. Trà sen đậm đà vị Bắc.”
Nguyễn Du khẽ nhấp, điều chỉnh tâm trạng:
“ Không biết ngươi cho gọi ta có việc gì.”
Nguyễn Huệ cười:
“ Ta nói thẳng. Có người đánh giá rất cao ngươi với ta. Lên muốn chiêu mời ngươi ra làm quan. Hai lần ngươi từ chối, đừng quá tam ba bận.” Nói xong sắc mặt hơi nghiêm.
Nguyễn Du ngạc nhiên:
“ Hình như ta gặp ngươi lần đầu?”
Nguyễn Huệ cười:
“ Hai lần ngươi phản loạn ở Hòa Bình, Cao Bằng. Ngươi nghĩ chỉ đơn giản vài mối quan hệ mà ngươi có thể thả? Lúc đầu ta cũng muốn ‘Thất cầm Mạch hoạch’ với ngươi. Nhưng cục diện giờ khác, không còn thời gian nữa.”
Nghe tới đây, Nguyễn Du giật mình, thật lâu lắc đầu:
“ Dù vậy, ta không thể làm quan cho ngươi. Ta và gia tộc ta chỉ có lòng với họ Lê.”
Nguyễn Huệ không ngạc nhiên, nói:
“ So với họ Lê và đất nước ngươi nguyện cống hiến vì ai hơn?”
Nguyễn Du đáp:
“ Tất nhiên là đất nước. Đó là lý tưởng của mỗi con người mang trong mình dòng máu lạc hồng.”
Nguyễn Huệ gật đầu:
“ Thay đổi triều đại cũng chỉ vì đất nước giầu mạnh. Nếu ngươi ra làm quan, ta sẽ ban cho ngươi chức quan chỉ làm lợi mục đích về đất nước. Chỉ chịu trách nhiệm đi sứ, trao đổi với các nước, giữ tôn nghiêm đất nước. Những dịp không quan trọng có thể không cần vào triều, gặp ta không cần quỳ. Đồng thời, sẽ thả Lê Duy Vạn, cấp cho mảnh đất, lo hương hỏa cho vua Lê. Đó là nhân nhượng nhất, ngươi không đồng ý. Dù mến tài, ta cũng chỉ có thể giết.”
Đắn đo, thật lâu, Nguyễn Du gật đầu:
“ Được. Nếu đúng như ngươi nói.”
Nguyễn Huệ cười, quay sang Hồ Thức:
“ Ngươi tìm cách lo chỗ ăn chỗ nghỉ cho cậu ấy.”
“ Vâng.”
......
Trước khi Nguyễn Du đi xa, Nguyễn Huệ ngâm:
“Trăm năm trong cõi người ta,
Chữ tài chữ mệnh khéo là ghét nhau.
Trải qua một cuộc bể dâu,
Những điều trông thấy mà đau đớn lòng..”
Nguyễn Du giật mình quay lại, Nguyễn Huệ cười:
“ Ta mong chờ tác phẩm của ngươi. Ngươi chuyên thứ gì nên làm thứ đó. Đừng quá phân tâm.”
Nguyễn Du cúi khom người, sau đó lặng lẽ đi, trong lòng đầy dư vị.
Nhìn bóng người xa khuất, Nguyễn Huệ thu liễm, than:
“ Quả nhiên không hổ người Nguyễn Toản đánh giá cao. Ta mong chờ xem ngươi làm được gì cho văn học nước nhà.”
“ Thưa bệ hạ. Cơ bản giống như những gì chúng ta biết. Muốn đào sâu thêm cần có thời gian.”
Nguyễn Huệ gật đầu nhìn lại phía Quang Thùy, Quang Toản... nói:
“ Ba con làm ta thật thất vọng. Hãy về phòng, tự cấm túc 1 tháng, ngẫm lại.”
Ba người vội cúi sâu, đáp:
“ Vâng.”
Nguyễn Huệ nhìn sang Bùi Thị Nhạn:
“ Việc này tuy không phải chủ ý của nàng nhưng Bùi Đắc Tuyên làm loạn, ta hoàn toàn có thể tru di tam tộc. Nhưng nể tình nghĩa vợ chồng, ta sẽ giáng nàng khỏi chức hoàng hậu, những người khác cắt hết chức tước, giam lỏng ở kinh.”
Bùi Thị Nhạn nước mắt rưng rưng:
“ Đội ơn bệ hạ.”
Nguyễn Huệ thở dài, nhìn Bùi Đắc Tuyên, Trần Kết.... ngất lịm, trầm giọng:
“ Ngươi nhốt vào đại lao. Tra tấn cho chúng thừa sông thiếu chết. Đợi tóm được 1 mẻ, đồng loạt ngũ mã phanh thây.”
Hồ Thức vội khom người, đáp:
“ Vâng,”
Những người khác cũng nhanh chóng bị áp giải đi.
......,
Nhìn trước mặt trống trơn, một mầu đen nghịt, Nguyễn Huệ lẩm bẩm:
“ Đêm đen, ta cũng biến chúng hoá ngày.”
Dứt lời đứng lên, mặc giáp, phía sau, một đội quân chậm rãi theo sau.
........
Lúc này đang yên lặng, đứng dưới làn mưa, Bùi Thị Xuân ánh mắt khẽ lóe, kiếm chợt hiện, hét lớn:
“ Giết... giết...”
Mấy tên thân tín cũng rút kiếm lao lên. Những người khác thấy vậy kinh ngạc, tên cấm vệ quân lắp bắp:
“ Các ngươi.... các ngươi.... muốn....”
Còn chưa dứt lời, một kiếm xuyên yết hầu. Thấy người chết, còn lại qua lại sợ hãi nháo nhác bỏ chạy. Bùi Thi Xuân quát:
“ Kẻ nào dám rời đi. Giết hết cho ta.”
Toàn bộ mất tinh thần. Giờ lại nghe thế, sợ sệt đứng nguyên chỗ. Lợi dụng vậy, Bùi Thị Xuân nhanh chóng khống chế tình hình. Xong xuôi, nhìn từ xa, một đoàn người sắp tới, khom người:
“ Thần cứu viện chậm trễ. Mong bệ hạ trách tội.”
Nguyễn Huệ sau khi càn quét 4 phương tám hướng, tiến tới gật đầu, đưa qua lệnh bài:
“ Ngươi cho người cầm chúng. Nhanh chóng theo hai hướng bắt giữ toàn bộ bọn chúng.”
“ Vâng.”
......
Tiếp theo dưới ánh mắt kinh ngạc của người dân, nhiều ngôi nhà bị tróc nã, hàng loạt kẻ mang đi, thấy ánh mắt ngạc nhiên, Bùi Thị Xuân nói:
“ Bọn chúng muốn ám sát bệ hạ. May là người sớm chuẩn bị. Ta đến tróc nã về quy án.”
Nghe vậy, một lão giả lắp bắp:
“ Vậy bệ hạ không sao ạ.....”
Bùi Thị Xuân gật đầu:
“ Không sau. Ngày mai các ngươi có thể gặp người.”
Lão giả cười ra nước mắt, hoan hô:
“ Haha. Ta đã nói mà, bệ hạ là Thiên tử sao há có thể bị kẻ tiểu nhân ám hại.”
Xong căm tức nhìn mấy kẻ vừa bị bắt, hằm hằm cầm gạch ném tới. Mọi người khác cũng kích động làm theo. Bên cạnh, Bùi Thị Xuân thấy tên tội phạm đã bị ném chảy máu đầu, lo lắng chết, vội cản:
“ Mọi người dừng tay, bệ hạ cần hắn sống để đền tội. Mặt khác, nếu hắn chết có lẽ mất chứng cứ, khó tìm kẻ phía sau.”
Mấy người nghe vậy, nhìn tên kia co quắt:
“ Hừ. Khôn hồn mà khai ra. Nếu ta biết dù ngươi có ra ngoài cũng chết. Tam tộc cũng bị lùng ra mà giết.”
Tên kia nằm trên đất, hữu khí vô lực, nhẹ gật đầu.
......
Một lão giả quay ra nhìn mấy người khác, hô:
“ Bệ hạ muôn năm, Tây Sơn trường tồn..”
Tất cả nhanh chóng đồng thanh.
Khung cảnh diễn ra khắp nơi. Nguyễn Huệ trong đoàn người lắng nghe, rơi lệ cảm động.
.........
Mọi nơi dọn dẹp xong, chỉ còn cửa thành, khi biết không ổn, Bùi Khan đã cho người bắt dân thường cố thủ trên tường. Đoàn người đến, thấy vậy vô cùng lưỡng nan. Nguyễn Huệ trầm giọng:
“ Các ngươi hãy ngoan ngoãn mà nâng tay chịu trói. Đừng bắt trẫm sát sinh.”
Đang cố thủ, Bùi Khan ngưng trọng
“ Ngươi đảm bảo chắc chắn cho chúng ta rời đi. Ta sẽ thả, thiên tử nhất ngôn cửu đỉnh.”
Nguyễn Huệ chần chừ, thì trong đám tù binh, một người hô:
“ Bệ hạ, kẻ có thể làm phản chắc chắn sẽ làm lần hai. Dân chúng sẽ lầm than, thà hy sinh chúng tôi cho muôn dân hạnh phúc. Chỉ cần người chăm sóc thân thuộc còn lại của chúng ta là được.”
Nói xong, quay lại, xiết lấy cổ tên phía sau, cùng chết.
Thây tình thế vậy, cả hai đều bất ngờ. Nguyễn Huệ trầm giọng:
“ Được. Con cái các ngươi sẽ được ăn học, kiếm việc. Gia đình sẽ nhận trợ cấp như liệt sĩ.”
Được đáp ứng, mấy con tin cười ha hả, đồng loạt quay sáng những tên kia liều chết.
Nhìn vậy, Nguyễn Huệ hô lớn:
“ Giết..”
Một hồi giao tranh. Biến loạn nhanh chóng dập tắt. Kẻ bị bắt nhanh chóng bị tra tấn, hành hình, ép cung.
.........
Cũng lúc này ở Thanh Hóa, sau khi đạt thảo thuận cùng Bùi Đắc Tuyên, Lê Duy Vạn lòng bồn chồn không thôi, cho người nhanh chóng bố phòng. Dù vậy, nhưng thần sắc vẫn ngưng trọng, Phạm Thái an ủi:
“ Thưa chủ thượng, mọi chuyện không sao. Nguyễn Du đã đi cùng, có chuyện ắt báo.”
Lê Duy Vạn khẽ gật đầu:
“ Ừm.”
Nhưng không lâu, phía sau, một tên lính toàn thân đẫm máu chạy tới:
“ Thưa chủ thượng, quân lính mới chiêu tập đã làm phản. Đang chiếm giữ phía dưới, thuộc hạ liều chết bẩm báo.”
Lê Duy Vạn cùng tất cả sợ hãi, quát:
“ Đi.” Nhanh chóng tất cả ta ngoài. Nhưng vừa bước khỏi đại điện, đã sợ hãi khi chứng kiến bên ngoài đã bị bao quanh, bốn phía đều là địch. Đang lắp bắp thì một tên đeo giáp, tay cầm thương bước ra:
“ Mau ngoan ngoãn chịu trói, nể tình hoàng hậu, ta sẽ không giết. Đem về kinh quản thúc.”
Lê Duy Vạn cùng bộ sâu nhanh chóng nhận ra người nói là ai, một trong Thất hổ tướng - Lý Văn Bưu. Lê Duy Vạn đắng chát:
“ Nhà lê mất thật rồi.” Đưa tay chịu trói. Mấy người khác thấy vậy làm theo.
......
Sáng sau, Nguyễn Huệ xuất hiện trong cuộc lên triều, tên thái giám đọc lệnh nêu rõ hành vi ác độc của Bùi Đắc Tuyên. Xong, nhìn trăm quan mất đi 1/3 trầm giọng:
“ Mọi chuyện các ngươi làm gì ta đều biết. Làm tốt có thưởng, nếu vi phạm. Tru di tam tộc.”
Bách quan lòng lo sợ, cúi người:
“ Bệ hạ muôn năm.”
.....
Xong xuôi, Nguyễn Huệ đi quanh kinh, động viên dân chúng. Hỏi han, cả kinh bỗng như lễ hội. Cờ bay phấp phới. Từng đoàn người ôm lấy nhau, thành một vòng lớn, bao trọn hoàng cung. Cùng hát quốc ca. Một sự thể hiện đồng lòng tuyệt đói.
...........
Trở lại cung, sau ngày dài mệt mỏi. Nguyễn Huệ đang ngồi, thì Hồ Thức tiến đến:
“ Thưa bệ hạ, trong số người bị bắt có một kẻ mà Vương gia từng nhờ người chú ý.”
Nguyễn Huệ ngạc nhiên:
“ Là ai?”
“ Thưa bệ hạ, đó là Nguyễn Du.” Hồ Thức đáp.
Nghe tên này, Nguyễn Huệ lâm vào trầm tư.
........
Lần đầu gặp, khi hắn còn đang muốn truyền bá chữ Nôm thay chữ Hán, Nguyễn Toản từng hỏi:
“ Vậy anh biết Nguyễn Du chứ.”
Hắn hồ nghi:
“ Là ai.”
Nguyễn Toản cười ngâm nga:
“ Khi Nguyễn Trãi làm thơ và đánh giặc
Nguyễn Du viết Kiều, đất nước hóa thành văn
Khi Nguyễn Huệ cưỡi voi vào cửa Bắc
Hưng Đạo diệt quân Nguyên trên sóng Bạch Đằng.
Đó là nhận xét của em về người này, công tích đối với đất nước đủ sánh ngang anh cùng các vị tiền bối.” Rồi khẽ trầm ngâm, đọc vài câu kiều:
“ Trăm năm trong cõi người ta,
Chữ tài chữ mệnh khéo là ghét nhau.
Trải qua một cuộc bể dâu,
Những điều trông thấy mà đau đớn lòng.”
Lần đầu tiên nghe được một người mà Nguyễn Toản đánh giá cao đến vậy, cùng nghe vài câu Kiều, hắn thấy được tài năng, gật đầu:
“ Nếu là nhân tài, chắc chắn anh sẽ không bỏ lỡ.”
.........
Nghĩ tới dây, Nguyễn Huệ gật đầu:
“ Cho hắn tới đi. Đưa tới ngự hoa viên.”
“ Vâng.”
.......
Nguyễn Du nhanh chóng bị giải đến, trên quãng đường dù suy nghĩ rất nhiều tưởng tượng, nhưng chứng kiến Nguyễn Huệ, Nguyễn Du không khỏi bần thần. Không còn là một dũng tướng mà trong thân áo khoác nhẹ, thẩn thơ thưởng trà, tay phe phẩy quạt. Rất ra dáng một văn nhân. Đang suy nghĩ, Nguyễn Huệ quay sang, cười:
“ Mời cậu.”
Nguyễn Du ngồi xuống, thấy sắc mặt khẩn trương của Nguyễn Du, Nguyễn Huệ cười:
“ Tự nhiên đi. Trà sen đậm đà vị Bắc.”
Nguyễn Du khẽ nhấp, điều chỉnh tâm trạng:
“ Không biết ngươi cho gọi ta có việc gì.”
Nguyễn Huệ cười:
“ Ta nói thẳng. Có người đánh giá rất cao ngươi với ta. Lên muốn chiêu mời ngươi ra làm quan. Hai lần ngươi từ chối, đừng quá tam ba bận.” Nói xong sắc mặt hơi nghiêm.
Nguyễn Du ngạc nhiên:
“ Hình như ta gặp ngươi lần đầu?”
Nguyễn Huệ cười:
“ Hai lần ngươi phản loạn ở Hòa Bình, Cao Bằng. Ngươi nghĩ chỉ đơn giản vài mối quan hệ mà ngươi có thể thả? Lúc đầu ta cũng muốn ‘Thất cầm Mạch hoạch’ với ngươi. Nhưng cục diện giờ khác, không còn thời gian nữa.”
Nghe tới đây, Nguyễn Du giật mình, thật lâu lắc đầu:
“ Dù vậy, ta không thể làm quan cho ngươi. Ta và gia tộc ta chỉ có lòng với họ Lê.”
Nguyễn Huệ không ngạc nhiên, nói:
“ So với họ Lê và đất nước ngươi nguyện cống hiến vì ai hơn?”
Nguyễn Du đáp:
“ Tất nhiên là đất nước. Đó là lý tưởng của mỗi con người mang trong mình dòng máu lạc hồng.”
Nguyễn Huệ gật đầu:
“ Thay đổi triều đại cũng chỉ vì đất nước giầu mạnh. Nếu ngươi ra làm quan, ta sẽ ban cho ngươi chức quan chỉ làm lợi mục đích về đất nước. Chỉ chịu trách nhiệm đi sứ, trao đổi với các nước, giữ tôn nghiêm đất nước. Những dịp không quan trọng có thể không cần vào triều, gặp ta không cần quỳ. Đồng thời, sẽ thả Lê Duy Vạn, cấp cho mảnh đất, lo hương hỏa cho vua Lê. Đó là nhân nhượng nhất, ngươi không đồng ý. Dù mến tài, ta cũng chỉ có thể giết.”
Đắn đo, thật lâu, Nguyễn Du gật đầu:
“ Được. Nếu đúng như ngươi nói.”
Nguyễn Huệ cười, quay sang Hồ Thức:
“ Ngươi tìm cách lo chỗ ăn chỗ nghỉ cho cậu ấy.”
“ Vâng.”
......
Trước khi Nguyễn Du đi xa, Nguyễn Huệ ngâm:
“Trăm năm trong cõi người ta,
Chữ tài chữ mệnh khéo là ghét nhau.
Trải qua một cuộc bể dâu,
Những điều trông thấy mà đau đớn lòng..”
Nguyễn Du giật mình quay lại, Nguyễn Huệ cười:
“ Ta mong chờ tác phẩm của ngươi. Ngươi chuyên thứ gì nên làm thứ đó. Đừng quá phân tâm.”
Nguyễn Du cúi khom người, sau đó lặng lẽ đi, trong lòng đầy dư vị.
Nhìn bóng người xa khuất, Nguyễn Huệ thu liễm, than:
“ Quả nhiên không hổ người Nguyễn Toản đánh giá cao. Ta mong chờ xem ngươi làm được gì cho văn học nước nhà.”